Pleidooi voor de wijkgezondheidscentra

Mevrouw De Block, in het verkleinen van gezondheidsongelijkheid en de strijd tegen de armoede zijn de wijkgezondheidscentra dé uitgelezen partner.

Als ondertekenaars van dit artikel willen we onze bezorgdheid uitdrukken over het moratorium dat minister De Block heeft ingesteld naar aanleiding van een audit over het functioneren van de wijkgezondheidscentra. Dit moratorium stelt de sector van de wijkgezondheidscentra in een negatief daglicht en ondermijnt de dynamiek in praktijken die ruimschoots bewezen hebben kwaliteitsvolle en toegankelijke gezondheidszorg aan te bieden.

We vragen ons af waarom de families die in armoede of in zeer precaire omstandigheden leven, en de organisaties die hen vertegenwoordigen, niet werden geconsulteerd door de mensen die de audit uitvoeren. Waarom worden deze mensen niet gehoord over het belang van een globale aanpak van hun gezondheid door een vast team, en over de dwingende noodzaak om de financiële drempels weg te nemen voor mensen veroordeeld tot overleven. We vragen ons af of de consultants van de audit het verband hebben bestudeerd tussen de becijferde doelen van het verkleinen van de armoede in België, de strijd tegen de kinderarmoede, de toegang tot gezondheidszorg en het uitstellen van zorgen. We zijn ongerust, want we weten zeer goed dat het belemmeren van de toegang tot eerstelijnszorg gelijkstaat aan meer uitstel van zorgen, met alle gevolgen vandien. Dit uitstel heeft een invloed op de volksgezondheid en verhoogt de uitgaven in de sociale zekerheid door de laattijdige behandeling, in instellingen en voor prestaties die bovendien meer kosten (ziekenhuizen, gespecialiseerde onderzoeken enzoverder).

We betreuren dat één van de meest succesvolle modellen van toegankelijke gezondheid voor allen - en in het bijzonder voor de meest kwetsbaren - wordt aangepakt. Deze laatste groep is goed geplaatst om de voordelen ervan voor hun gezondheid, zoals die in de definitie van de WHO wordt omschreven, namelijk als “een toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welbevinden, en niet enkel de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken”, te ervaren. Zij stellen echter vast dat er nog te weinig wijkgezondheidscentra zijn vandaag, en dat heel wat families vandaag nog niet kunnen genieten van de voordelen van een globale eerstelijnszorg door een vast multidisciplinair team. Velen getuigen over de manier waarop deze centra hebben bijgedragen aan het verbeteren van de gezondheid van kwetsbare mensen die wonen in een wijk of gemeente waar ze in een wijkgezondheidscentrum terecht kunnen. En over het tegendeel: de ontreddering die een verhuis naar een gebied waar er nog geen centra zijn met zich meebrengt. Mensen die terecht kunnen in een wijkgezondheidscentrum geven aan dat men daar rekening houdt met en zich aanpast aan hun levensloop, vaak in interactie en synergie met andere lokale organisaties (zoals buurt- en opbouwwerk, onderwijs, sociale integratie, …). Professionelen uit die sectoren bevestigen hoezeer een dergelijke dynamiek belangrijk is voor sociale (re)integratie.

Wij hopen dat een minister van Volksgezondheid die deel uitmaakt van een regering die zegt de armoede te willen aanpakken, niet de bedoeling heeft beslist om een model te ondermijnen dat ten overvloede heeft aangetoond toegankelijke gezondheidszorg te bieden, ongelijkheid in de toegang tot gezondheid verminderen, net zoals het aantal zorgmijders en –uitstellers, en dat bovendien bijdraagt aan meer sociale cohesie. We hopen dat de minister van Volksgezondheid en de regering de sociale zekerheid niet verder onder druk wil zetten door maatregelen te nemen die raken aan de toegankelijke eerstelijnszorg.

Als ondertekenaars van deze tekst vragen we aan de minister van Volksgezondheid om haar standpunt te herzien en dit moratorium dat de sector benadeelt op te heffen, om de dialoog aan te gaan met alle betrokken partijen, en de informatie die wordt verzameld in het kader van de audit aan te vullen met kwalitatieve gegevens verstrekt door de patiënten van de wijkgezondheidscentra en de actoren in de strijd tegen armoede. Zoals in elke sector in de gezondheidszorg zijn er voorstellen mogelijk om het functioneren van de medische huizen te optimaliseren en performanter te maken. De uitsluiting van toegang tot gezondheidszorg gaat volledig in tegen de doelstellingen van het verminderen van ongelijkheid in gezondheid en de strijd tegen armoede, waarvoor de eerste minister bij de recente regeringsverklaring zegde zich sterk te willen maken. Als ondertekenaars pleiten we ervoor dat dringend werk wordt gemaakt van een coherent beleid terzake.

Ondertekend door:

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

Paul Callewaert, Algemeen Secretaris Socialistische Ziekenfondsen

Jeroen Sleurs en Manu Keirse, Algemeen Directeur en Gezinspolitiek secretaris Gezinsbond

Frederic Vanhauwaert, Coördinator Netwerk tegen Armoede

Patrick Seys, Directeur CAW Beleidsgroep

Isabelle Heymans, Voorzitter Actieplatform Gezondheid en Solidariteit

Linda De Boeck, Directeur Vlaams Instituut Gezond Leven

Lieve Van Den Bossche, Directeur Federatie van Diensten voor Geestelijke Gezondheidszorg

Koen Trappeniers, Directeur Welzijnszorg

Luc Jaminé, SOM Federatie van sociale ondernemingen

Dirk Masquillier, Sector Samenlevingsopbouw

Prof.Dr. Lieven Annemans, UGent

Prof. Dr. Sara Willems, UGent

Prof. Dr. Jacques Vanobbergen, UGent

Prof. Dr. Ignaas Devisch, UGent

Prof. Dr. Luc Deliens, UGent

Prof. Em. Jan De Maeseneer, UGent

Dr. Peter Decat, UGent

Benedicte Deforche, UGent

Dr. Louis Ferrant, Centrum Huisartsgeneeskunde Universiteit Antwerpen

Prof. Dr. Roy Remmen, Centrum Huisartsgeneeskunde Universiteit Antwerpen

Prof. Dr. Hadewijch Vandenheede, VUB

Prof. Dr. Christophe Vanroelen, VUB

Prof. Dr. Patrick Deboosere, VUB

Marjon Meijer, Directeur Fairfin

Fatiha Dahmani, LBC-NVK

Ruddy Coddens, Voorzitter OCMW Gent

Katrien Willaert, Coördinator Inloopteam Kind en Preventie Brugse Poort, Gent

Samira Castermans, Coördinator De Sloep Gent

Koen De Mesmaeker, IN-Gent

Dr. Lily Willems, Voorzitter huisartsenvereniging Gent