Thuiswerk is economisch voordelig, maar niet altijd legaal

Door de coronacrisis werken steeds meer werknemers van thuis uit. Uiteraard verloopt dat niet steeds zonder problemen, vooral wanneer beide ouders thuiswerken en ook de kinderen van thuis les volgen. Zelfs als iedereen een aparte laptop heeft met de nodige headsets erbij, dan nog ontstaat al vlug een kakofonie met bijbehorende concentratieproblemen en spanningen. Dan zwijgen we nog over de nekklachten die het onaangepaste gebruik van laptops met zich brengt, want laptops zijn enkel geschikt voor occasioneel gebruik.

De ideale situatie is dat een thuiswerker over een apart en ergonomisch ingericht thuiswerkkantoor beschikt. Als het thuiswerk door de werkgever verplicht wordt, wat door de coronacrisis de facto nu voor velen het geval is, dan heeft de werknemer recht op een belastingvrije kostenvergoeding waarmee hij een thuiswerkkantoor kan inrichten. Maar als de werkgever in gebreke blijft of als het thuiswerk niet strikt verplicht wordt en de werknemer gewoon in deze appel (die de werkgever hem aanbiedt) heeft gebeten, dan ontstaat een fiscaal probleem voor thuiswerkers die hun woning huren.

De meeste huurcontracten verbieden standaard dat de woning (of een deel ervan) wordt gebruikt om beroepsdoeleinden, zelfs als het maar om één kamertje gaat dat als thuiskantoor wordt gebruikt. De reden is dat zodra de woning deels voor beroepsdoeleinden wordt gebruikt, de verhuurder wordt belast volgens het stelsel van de handelshuur. De belasting op handelshuur is veel hoger, ze wordt berekend op de nettohuurinkomst (dit is de brutohuur verminderd met een forfaitair geraamde onderhoudskost). De belasting op residentiële huur is gebaseerd op het kadastraal inkomen, dat weliswaar ook gerelateerd is aan een nettohuurinkomst, maar dan wel in historisch perspectief, met als referentie de huurwaarde van 1975 en geïndexeerd vanaf 1991. Maar de woningprijzen zijn uiteraard sterker gestegen dan deze indexering. Huurders die de bepalingen van hun huurcontract schenden, riskeren een forse schadevergoeding te moeten betalen aan hun verhuurder als de fiscus die huurgelden zou herkwalificeren als handelshuur.

Om kort te gaan: veel thuiswerkers zijn momenteel wellicht niet legaal aan het werk. Zolang zij de huur van het thuiskantoor niet melden of niet als beroepskost inbrengen (en er geen belastingambtenaar ter plaatse is geweest), is de fiscus hiervan niet op de hoogte.

Barrières wegnemen

Voorlopig kraait er geen haan naar deze anomalie. Toch zou het beter zijn om deze situatie te regulariseren. Ook vanuit mobiliteitsoogpunt is het totaal onbegrijpelijk dat thuiswerk nog altijd wordt belemmerd. Als je de files wil doen afnemen – en wie wil dat niet, moet je echt alle barrières tegen thuiswerk wegnemen en het zelfs fiscaal stimuleren. Momenteel creëert de fiscale wetgeving soms conflict tussen huurder en verhuurder.

Ook rekeningrijden zal maar effectief zijn als mensen echt het alternatief krijgen om legaal thuis te werken en daarin niet worden gehinderd. Destijds werd aan een paar federale parlementsleden voorgesteld om een wetsvoorstel in te dienen dat het gebruik van een thuiswerkkantoor zou loskoppelen van het systeem van de handelshuur. Misschien is nu door de coronacrisis het uur gekomen om dit voorstel opnieuw te bekijken.