Advocaat die met zaak Roe vs. Wade aan wieg van Amerikaanse abortuswet stond is overleden

Een paar jaar na haar rechtenstudie aan de universiteit van Texas spande Weddington met een voormalige klasgenoot, Linda Coffee, een rechtszaak aan namens een zwangere vrouw die een abortus wilde. De zaak van ‘Jane Roe’, wiens echte naam Norma McCorvey was, maar die in eerste instantie anoniem wilde blijven, werd begin jaren 70 aangespannen tegen de officier van justitie van Dallas County, Henry Wade, en werd uiteindelijk uitgevochten tot aan het Amerikaanse Hooggerechtshof.

Op 22 januari 1973 kwam de zaak tot een definitief einde toen het Hooggerechtshof met zeven tegen twee oordeelde dat de wet in strijd was met het recht op privacy. De uitspraak, in het voordeel van ‘Roe’, maakte vrije abortus mogelijk in alle vijftig staten van de VS. Tegelijk zorgde het voor een scherp politiek debat, dat tot op vandaag doorgaat.

Voor McCorvey, die eerder al twee kinderen had gekregen die ze allebei had afgestaan, kwam de uitspraak jaren te laat. Zij beviel in 1970 van een dochter, die ze opnieuw ter adoptie afstond. Zij kreeg spijt van de hele rechtsgang en richtte zelfs haar eigen anti-abortusgroep op. Ze overleed in 2017.

Politiek carrière

Terwijl de zaak nog lopende was, ging Weddington de politiek in. Ze werd in 1972 voor de Democraten verkozen in het Huis van Afgevaardigden in Texas en diende drie termijnen. Vervolgens werd ze algemeen adviseur van het Amerikaanse ministerie van Landbouw en later adviseur van president Jimmy Carter voor vrouwenrechten.

Weddington schreef een boek over Roe v. Wade, gaf lezingen en doceerde aan de universiteit van Texas over leiderschap, recht en genderdiscriminatie. Ze bleef nog lang actief in de politieke en juridische wereld en woonde de ondertekening bij in 2019 van een staatswet in New York om abortusrechten te beschermen als Roe vs. Wade ooit zou worden vernietigd.

Ook zelf abortus

Weddington besefte dat ze nooit meer los zou worden gezien van de zaak. Zo zei ze vier jaar geleden in een interview met The Guardian: “Wat ik verder ook doe in mijn leven, boven mijn necrologie zal altijd komen te staan ‘Advocaat van Roe vs. Wade overleden’.” Ook bekende ze dat ze zelf een abortus had gehad, in 1967. “Ik hoopte dat niemand er ooit achter zou komen. Tegenwoordig hoef je je daar gelukkig niet meer voor te schamen.”

De uitspraak is door de jaren heen verschillende keren aangevochten. Momenteel is een zaak in de staat Mississippi aan de gang, met als inzet dat het hof Roe vs. Wade terugdraait, waarmee het recht op abortus in de hele VS op losse schroeven komt te staan. Het Hooggerechtshof buigt zich daar nu over, hoewel het definitieve vonnis pas in juni volgend jaar wordt verwacht. Voorstanders van legale abortus houden hun hart vast, want sinds president Trump de kans kreeg drie nieuwe rechters te benoemen, heeft de conservatieve vleugel met zes tegen drie veruit de meerderheid in het hof.