Cruciale reddingsoperatie vandaag van start, maar gaat nog dagen duren

▶ Bekijk: Operatie ‘Red Kite’ is officieel begonnen

Vanop de luchthaven van Islamabad in Pakistan wil België meermaals per dag naar de luchthaven van Kaboel vliegen. Voor vandaag heeft ons land vier slots aangevraagd. Het is aan de Amerikaanse luchtverkeersleiders in Kaboel om die slots toe te kennen. Gisteravond was er slechts zekerheid over twee slots.

In Islamabad staan sinds gisteren drie vrachtvliegtuigen (twee C-130’s en een A400M) klaar voor de evacuatie van Belgen en hun familie uit Afghanistan. Sinds zondag is het land in handen van de extremistische taliban. Ook Afghaanse medewerkers van de Europese en internationale instellingen ter plaatse en de Afghaanse tolken en fixers van het Belgisch leger zullen geëvacueerd worden. Net als een reeks mensenrechten- en vrouwenrechtenactivisten.

Buitenlandse Zaken meldt dat het intussen om minstens 580 mensen gaat: 344 Belgen, 222 Afghanen en nog 14 mensen met een andere nationaliteit.

Het blijft een vraagteken hoe al deze mensen op de luchthaven van Kaboel zullen raken. Gisteren is daar een klein team van Buitenlandse Zaken aangekomen. Dit team moet de evacuatie leiden. Sowieso zal operatie ‘Red Kite’ meerdere dagen duren. De twee C-130’s die ingezet worden, kunnen elk 60 tot 90 passagiers vervoeren per vlucht. Zelfs als België vandaag vier vluchten kan uitvoeren en er voldoende mensen op de luchthaven geraken, is dat dus niet genoeg om iedereen te ontzetten. De A400M wordt gebruikt om mensen terug naar Brussel te brengen.

Chaos

Op de luchthaven van Kaboel zelf is de situatie al enkele dagen onder controle, na de bestorming van maandag. Amerikaanse militairen bewaken het complex. In de straten errond heerst echter chaos. De taliban hebben er een reeks controleposten opgetrokken. Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken worden er veel mensen die Afghanistan willen verlaten tegengehouden. Wie niet over een westers paspoort beschikt, raakt er moeilijk door.

Mensen die al geëvacueerd zijn uit Kaboel melden vreselijke toestanden aan de luchthaven. De taliban proberen de menigte onder controle te houden met bruut geweld. Ze schieten in de lucht, duwen mensen, slaan hen met hun wapens en stokken. “Het is een complete ramp”, vertelt een getuige aan het persagentschap Reuters. Een rapport van de Verenigde Naties, dat de BBC kon inkijken, waarschuwt dat de taliban intussen de jacht hebben geopend op Afghanen die het Westen hebben geholpen.

Voor België is het geen optie om landgenoten of Afghanen in Kaboel zelf te gaan ophalen. Dat is te riskant volgens de Belgisch krijgsmacht. De mensen die aanspraak maken op een evacuatie moeten thuis afwachten, tot ze groen licht krijgen om naar de luchthaven te gaan. Ze mogen alleen handbagage en wat voedsel meenemen.

In eigen land worden advocaten al de hele week bestookt met vragen van Belgen met familie of vrienden in Afghanistan. In een brief aan staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) vraagt de Orde van Vlaamse Balies snel duidelijkheid over de procedures die gehanteerd worden door asiel- en veiligheidsdiensten bij de selectie van wie geholpen wordt. Zijn kabinet zegt er alles aan te doen om de vragen te beantwoorden.

Het federaal parlement zal donderdag debatteren over de situatie in Afghanistan.