Dodelijk vrachtwagenongeval drukt Mexico en VS met neus op eigen falen in mensensmokkelbeleid

Met hoge snelheid ramde een vrachtwagen donderdag een voetgangersbrug in de zuidelijke Mexicaanse deelstaat Chiapas. Het voertuig kantelde, de laadruimte barstte open en spuwde zo’n 160 migranten uit in een wolk van metaal, stof en bloed. Een derde van de op elkaar gepropte Midden-Amerikaanse migranten werd doodgedrukt in het ongeluk.

Sinds in 2010 het Zetas-kartel 72 migranten afslachtte, kwamen niet zoveel migranten om in Mexico in één dag. Het tragische ongeluk drukt drie buurlanden – en feitelijk twee continenten – met de neus op het eigen falen. De migranten waren onderweg van Guatemala naar de VS, ze waren enkele dagen eerder de Mexicaanse grens overgestoken en hadden duizenden dollars betaald aan smokkelaars om ongezien Mexico door te komen.

Mexico beloofde een dag na het ongeluk ‘onmiddellijke’ actie. Minister Marcelo Ebrard van Buitenlandse Zaken kondigde de oprichting van een actiegroep aan gericht op het oprollen van het smokkelaarsnetwerk “verantwoordelijk voor deze tragedie”. Zes landen in de regio sloten zich al aan bij het initiatief: de VS, Guatemala, Honduras, Nicaragua, de Dominicaanse Republiek en Ecuador. Het moet vooral een vehikel worden voor “gestroomlijnde uitwisseling van informatie”, iets wat kennelijk tot nog toe ontbrak.

“Het is onacceptabel dat de dodelijke mensensmokkel voortduurt”, stelde de minister. Hij vertegenwoordigt een land waar jaarlijks ruim 30.000 mensen worden vermoord en 94 procent van de misdrijven ongestraft blijft. In het migratiedossier gaat de aandacht van Mexico doorgaans uit naar de migranten, smokkelaars gaan grotendeels vrijuit. Langs de migratieroutes speuren leger, politie en de migratiedienst naar migranten zonder papieren. Onderschepte reizigers worden gedeporteerd. Dit jaar zette Mexico zeker 83.000 mensen uit.

Het is een fractie van het aantal migranten dat desondanks de Amerikaanse grens weet te bereiken. Tussen oktober vorig jaar en september registreerde de Amerikaanse grenspolitie ruim 1,6 miljoen ‘ontmoetingen’, een paar honderdduizend meer dan in recordjaar 2000. De Amerikaanse president Biden heeft meerdere van de door hemzelf bekritiseerde maatregelen van zijn voorganger Trump inmiddels weer ingevoerd. Migranten moeten ook onder Biden hun asielaanvraag afwachten in Mexico.

De buurlanden stapelden dit jaar gesprek op gesprek over het hoofdpijndossier. Hoewel diplomatieker dan Trump is het verzoek van Biden aan Mexico hetzelfde: houdt zo veel mogelijk mensen tegen. Vicepresident Harris drukte tijdens een bezoek aan Midden-Amerika mensen op het hart om vooral “niet te komen”.