Historisch klimaatakkoord gered door lidstaten met ‘cadeautjes’ binnenboord te halen

De Franse EU-voorzitter sprak over een ‘historisch akkoord’. Volgens Europees Commissaris Timmermans toont de EU hiermee ‘wereldwijd leiderschap’. En hoewel vaak misbruikt, zijn deze woorden dit keer gepast: het is geen geringe prestatie dat de 27 EU-landen zich binnen een jaar scharen achter de ingrijpende klimaatmaatregelen die de CO2-uitstoot in 2030 met minstens 55 procent moeten verlagen.

Timmermans presenteerde vorig jaar het voorstel Fit for 55 (verwijzend naar de 55 procent CO2-reductie). Aan dat hoofddoel morrelen de lidstaten niet. Dat kon ook niet want het doel is, samen met de klimaatneutraliteit in 2050, in een speciale klimaatwet vastgelegd.

Ferrari

Om EU-landen over de streep te trekken, is er geschoven met geld, met invoeringsdata en kwamen er uitzonderingen. Betrokken diplomaten en Commissie-ambtenaren beamen dat er ‘cadeautjes’ nodig waren om landen te overtuigen. En dan nog protesteerden Polen, Letland en Litouwen tot het laatste moment.

Neem het voorstel om de productie van nieuwe benzine- en dieselwagens vanaf 2035 te verbieden. Die einddatum blijft, maar onder druk van auto-producerende landen als Duitsland komt er een evaluatie in 2026.

Daarnaast is er ruimte voor verbrandingsmotoren op schone toekomstige brandstoffen. Italië bedong één jaar extra productietijd voor kleine luxe automerken, in de wandelgangen het Ferrari-amendement genoemd. Nederland had de benzinewagen het liefst in 2030 begraven.

Ook het emissiehandelssysteem dat grote industriële sectoren verplicht te betalen voor hun CO2-uitstoot (ETS), wordt aangescherpt. Het aantal emissierechten wordt verlaagd met 61 procent in 2030. Ook voor bedrijven die niet onder ETS vallen, wordt de CO2-uitstoot aan banden gelegd. Er moet meer ingezet worden op hernieuwbare energie en de gratis CO2-emissierechten voor bedrijven en luchtvaart wordt uitgefaseerd. Ook de scheepvaart moet straks betalen voor de CO2-uitstoot.

12 cent

Opvallend is dat de milieuministers het Commissievoorstel overnemen om vanaf 2027 ook de producenten van brandstof voor transport en de verwarming van gebouwen te laten betalen voor de CO2-uitstoot. Een controversieel voorstel, het Europees Parlement wil de particuliere rijder, huurder en woningbezitter juist ontzien. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving leidt het Commissieplan tot extra stijging van de benzineprijs met 12 cent per liter.

De milieuministers discussieerden fel over het nieuwe sociale klimaatfonds, bedoeld om energie-armoede te voorkomen. De beoogde 72 miljard euro, werd er 59 miljard.

Dit najaar moeten de lidstaten in het parlement een definitief akkoord bereiken. Dat worden geen eenvoudige onderhandelingen, nu de EU heeft besloten zo snel mogelijk los te komen van Russische olie en gas.