Hoogleraar Roger Blanpain overleden

Na studies rechten aan de KU Leuven en Master of Arts aan de Columbia University in New York, bleef Blanpain midden jaren 50 in de VS wonen. "De hemel op aarde", noemde hij het in 2008 in een interview in De Morgen, naar aanleiding van de publicatie van zijn biografie Wat kan ik voor u doen?. "Je kon er alles zeggen, alles bespreken, doen en laten wat je wilde. En natuurlijk waren er die schitterende, stimulerende Amerikaanse universiteiten. Wat een verschil met het passieve onderwijs uit Leuven."

Toch keerde hij terug. Eenmaal terug in België begon hij aan een carrière aan de KU Leuven. Vanaf 1967 was hij daar hoogleraar arbeidsrecht, en van 1984 tot 1988 was hij decaan van de rechtenfaculteit. Hij was ook voorzitter van enkele rechtenverenigingen en uitgever van vakbladen International Encyclopaedia of Laws en Bulletin IEL Labour Law and Industrial Relations.

Blanpains academische carrière beperkte zich evenwel nooit tot België. Hij doceerde aan universiteiten in Duitsland, Frankrijk, de VS en Japan, en was zelfs nog tot 2014 hoogleraar aan de universiteit van Tilburg.

Maatschappelijk debat

Maar het belangrijkst is wellicht zijn stem in het maatschappelijke debat, zowel in eigen land als internationaal. Blanpain gold als een autoriteit op het vlak van arbeidsrecht, en in die hoedanigheid kwam hij op voor de rechten van werknemers. Iets wat hij als zijn morele plicht beschouwde, zo zei hij nog in hetzelfde interview in 2008. "Als hoogleraren zijn wij de enige groep in de maatschappij die betaald wordt om in alle onafhankelijkheid vrij te spreken. Helaas gebeurt dat te weinig."

Hij ijverde voor een modernisering van het arbeidsrecht en voerde jarenlang strijd voor de gelijkschakeling van het arbeiders- en bediendenstatuut, die er uiteindelijk twee jaar geleden kwam. Een ander debat waarin hij een voortrekker was, is dat rond het rookverbod in de horeca en op de werkvloer. Hoewel zelf een ex-roker, was hij een fervent voorstander van dat verbod.

En na tabak, richtte hij zijn pijlen ook op alcohol. Een hogere leeftijdsgrens, een verbod op de verkoop in automaten of tankstations, een verbod op reclame en een nultolerantie op de weg, zouden volgens hem wettelijk moeten vastliggen. "Alcohol of tabak? Ik zie geen verschil", zei hij begin dit jaar.

Opmerkelijk was hoe Roger Blanpain opkwam voor álle sectoren. Tot in de sportwereld (rechten van sporters op de transfermarkt), het koningshuis (vrouwelijke troonopvolgers) en de katholieke kerk (vrouwelijke priesters) was zijn stem te horen.

Politiek

Einde jaren 80 waagde Blanpain zich in de politiek. Zijn politieke carrière was echter van korte duur. Van 1987 tot 1989 zetelde hij voor de Volksunie in de senaat. "Ik stelde wel vijftig wetsvoorstellen op, maar dat interesseerde de partijleiding niet", zei hij daarover. "Al wat je deed, stelde niets voor."

"Ik diende om de nodige stemmen aan te brengen en zo bepaalde mensen macht te geven. Men heeft mij misbruikt." Teleurgesteld in de politiek, nam hij na achttien maanden ontslag als senator.

"Dé autoriteit op het vlak van arbeidsrecht"

Volgens federaal minister van Werk en Economie Kris Peeters (CD&V) was Roger Blanpain "niet zomaar een autoriteit op het vlak van arbeidsrecht, hij was dé autoriteit". Dat laat Peeters weten in een mededeling als reactie op zijn overlijden. "Wanneer hij sprak, dan luisterde iedereen, ook in de Wetstraat. Hij heeft een onmisbare bijdrage geleverd aan de uitbouw van een arbeidswetgeving die de werknemers beschermt en de ondernemers de kans geeft om te investeren en te groeien."

Ook Rik Torfs, rechter van de KU Leuven, betreurt zijn overlijden. "Roger Blanpain was een voorbeeld van wat een universitair moet zijn, enerzijds wetenschappelijk sterk en een goed lesgever, maar tevens maatschappelijk zeer betrokken", zegt hij.

"Roger Blanpain was een van de sterkhouders en grote sterren van de KU Leuven. Hij is degene die in ons land het arbeidsrecht op een geweldige manier op de kaart heeft gezet. Ik ben hem persoonlijk heel dankbaar voor alles wat hij gedaan heeft. Hij is mijn eigen professor geweest en ik heb ontzettend veel van hem geleerd", aldus Torfs.